Wat is het?

Het BCG (Bacil Calmette en Guerin) is een vaccin tegen tuberculose. Er wordt gebruik gemaakt van levende, zwak virulente tuberculosebacteriën, die afstammen van Mycobacterium bovis cultuur. 

De bedoeling van het vaccin is het ontwikkelen van een lokale ontstekingsreactie met bijbehorende immuun respons.

De BCG-vaccinatie wordt intradermaal toegediend na een negatieve tuberculinehuidtest. Na 6 à 8 weken ontwikkelt zich op de inentingsplaats een lokale ontsteking, een harde nodulus. Deze geneest spontaan na 2 à 3 maanden. De controle tuberculinehuidtest zal zwak positief reageren. Het beschuttend effect treedt pas op na 8 weken.

Biedt het vaccin voldoende bescherming?

Het gemiddeld beschermend effect is echter zeer wisselend en varieert tussen de studies van 0% tot 80%. 
Dit is afhankelijk van :

• Restvirulentie van de gebruikte BCG-stam

• Leeftijd van de gevaccineerde

• Prevalentie van atypische mycobacterium in milieu

• Virulentie van de endemische tuberculosebacterie waaraan de gevaccineerde is blootgesteld

Het vaccin beschermt niet tegen het ontwikkelen van longtuberculose. Het beschuttend effect van het vaccin is groter bij jonge kinderen ten opzichte van het effect bij volwassenen. 

Bij gevaccineerde jonge kinderen ligt de incidentie van het verloop van ernstige complicaties zoals miliaire tuberculose en meningitis duidelijk lager.

In het verleden werden sommige doelgroepen (gezondheidswerkers, studenten geneeskunde,...) in België standaard gevaccineerd. Door de dalende en lage incidenties is men ook hier van afgestapt. De criteria voor vaccinatie zijn nu slechts zeer beperkt. 

Bij welke personen wordt BCG-vaccinatie nog in overweging genomen of aanbevolen?

  •  Kinderen jonger dan 5 jaar die regelmatig of voor een langere periode reizen naar of verblijven in een land met hoge tuberculose-incidentie: 
    • Bv. kinderen van migranten, ontwikkelingswerkers, expats,…
    • Met hoog blootstellingrisico (langdurig verblijf in derde wereldland, nauw contact met inlandse bevolking, gebruikmakend  van openbaar vervoer, …)
    • Als de medische infrastructuur ter plaatse van een zeer laag peil is. 
  • Gezondheidswerkers die met grote zekerheid in contact zullen komen met multiresistente patiënten of stalen. 

Contra-indicaties

  • Personen met een voorafgaande positieve tuberculinehuidtest
  • HIV seropositieve personen 
  • Immuun gecomprimeerde personen

Waar kan het vaccin verkregen worden?

Het BCG-vaccin geeft slechts een gedeeltelijke bescherming. Het vaccin is echter niet meer beschikbaar in België sinds enkele jaren. Het kan in bepaalde uitzonderlijke omstandigheden aanbevolen worden om het ter plaatste te laten zetten, bijvoorbeeld bij:

  • Kinderen jonger dan vijf jaar die herhaaldelijk of voor meer dan zes maanden vertrekken naar een hoogrisicoland. 
  • Jonge kinderen als de opvang dit verplicht

 

Meer informatie

Lees hier het advies van de Hoge Gezondheidsraad over BCG vaccinatie bij kinderen en volwassen (2013).

Meer informatie over het BCG vaccin beleid wereldwijd vind je op de BCG atlas website.