Eigen afweer

Wanneer je bacteriën inademt, zal het eigen lichaam proberen deze af te weren via slijm en trilhaartjes in de longen. In 70 à 80% van de gevallen lukt dit en worden de bacteriën opnieuw uitgestoten. Het risico op besmetting wordt onder meer beïnvloed door de mate van besmettelijkheid van de zieke, de frequentie van contact en de eigen weerstand.

Er is dus 20 à 30% kans dat de ingeademde bacteriën de weg naar de longen vinden en zich in de kleine longblaasjes nestelen. Daar vermenigvuldigen ze zich en veroorzaken een lokale ontstekingsreactie. Dit noemen we infectie.

LTBI

In de meerderheid van de gevallen (90%) geeft een infectie geen ziekteverschijnselen. De bacteriën blijven latent of slapend aanwezig in de longen en er ontstaat een soort balans tussen de bacteriën en het eigen immuunsysteem. Het lichaam houdt de bacteriën onder controle. De persoon zelf merkt hier niets van en heeft dan ook geen klachten of symptomen. 

Iemand die besmet is maar niet ziek, kan nooit iemand anders besmetten. De tuberculinehuidtest zal dan positief zijn (er treedt een huidreactie op) en de longfoto normaal. Vanaf dat moment spreken we van een latente tuberculose-infectie (LTBI).

Tuberculose

Slechts 10% van de geïnfecteerde personen zullen effectief ziek worden. De bacteriën in de longen zullen zich verder vermenigvuldigen en het longweefsel aantasten. Dit kan leiden tot ziekteverschijnselen. Het aangetaste longweefsel kan verweken, zodat een soort holte ontstaat gevuld met vocht en bacteriën. Deze holte, of caverne, kan openbarsten in de luchtwegen en op deze manier grote hoeveelheden tuberkelbacteriën naar de buitenlucht toe verspreiden. Dit is de vorm van tuberculose die andere mensen kan infecteren.

Altijd besmettelijk?

Het is ook mogelijk dat iemand met tuberculoseziekte niet besmettelijk is, bijvoorbeeld indien er in geval van longtuberculose geen tuberkelbacteriën in de luchtwegen terechtkomen. Er worden evenmin bacteriën in de lucht gebracht wanneer tuberculose voorkomt in een ander orgaan dan de longen.

Iemand met besmettelijke longtuberculose is na enkele weken correcte behandeling niet langer besmettelijk. De persoon is wel nog ziek en heeft nog een hele tijd medicatie en opvolging nodig, maar zolang de geneesmiddelen correct wordt ingenomen zal hij/zij niemand meer besmetten.

Zonder correcte behandeling blijven bacteriën zich vermenigvuldigen en het longweefsel verder aantasten met mogelijk een fatale afloop tot gevolg.